Umre

Mekke’nin 21 km. doğusunda Taif dağ yolu üzerinde ova görünüşünde düz bir alan olan Arafat, haccın en önemli rüknü olan vakfenin yapıldığı yerdir. Dünyanın dört bir yanından gelen insanların günahlarını itiraf ederek Allah’tan af dileyerek kulluklarını ve çaresizliklerini arz ettikleri, af dileyenlerin affedilmelerinden sonra günahlarından arındıkları yerdir. Doğudan batıya 6,5 km, kuzeyden güneye 11-12 km. uzunlukta olan bu sahanın tamamı 13,68 km2 dir ve kuzey kesiminde Arafat dağı olarak bilinen granit taşlardan oluşmuşCebel-i Rahme bulunmaktadır. Arafat’ta vakfe zamanı arefe günün ( 9 Zilhicce ) güneşin zevalinden sonra başlar, ertesi gün şafak vaktine kadar devam eder.

Mekke ile Müzdelife arasında Mescid-i Haram’ın yaklaşık 7 km. kuzeydoğusunda ve Harem sınırları içinde bulunan Mina şeytan taşlama, kurban kesme , bayram günlerinde konaklama gibi hac ibadetlerinin yapıldığı yerdir.Buraya Mina adının verilmesi belirli rivayetler ile birlikte insanların bayram günlerinde burada toplanması ve Allah’a yaklaşıp azabından emin olma ümidiyle kurban kesmeleri gibi sebeplerle açıklanmıştır.Arafat ve Müzdelife gibi ortak bir ibadet mekanı olduğundan 812 hektarlık bir alanı kaplayan Mina’nın da özel bir mülkiyete konu olamayacağı Hz. Peygamber tarafından bildirilmiştir.

Hz. Peygamberin Medine’ye hicret ederken gizlendiği mağaranın bulunduğu , Mesdi-i Haram’ın güneydoğusunda yer alan dağdır. 759 m. Yükseklikte olan Sevr dağı Mescid-i Haram’a 3 km. uzaklıktadır. Resul- u Ekrem Hz. Ebu Bekir ile birlikte gece yarısıyola çıkarak Sevr dağına ulaştı ve bir mağaraya gizlendi. Burada kaldıkları sürece Hz. Ebu Bekir’in oğlu Abdullah geceleri gelerek elde ettiği bilgileri kendilerine aktardı. Hz. Peygamber’i öldürme kararını uygulamakla görevlendirilenler bütün çevreyi aradılar, hatta Sevr dağındaki mağaranın önüne geldilerse de rivayete göre bir örümcek mağaranın ağzına ağ örmüş olduğu için içeriye bakmadan döndüler.

Hacıların kurban bayramı günlerinde Mina’da attıkları küçük taşların her birine ve bu taşların atıldığı üç ayrı yere cemre denir ( çoğulu : cemarat ). Hz. İbrahim’in Kabe’nin inşasını tamamladıktan sonra Cebrail’in yol göstermesiyle ilk haccını yaptığı ve oğlu İsmail’i kurban etmeye götürdüğü sırada kendisini Alla’ın emrini yerine getirmekten alıkoymak isteyen şeytanı bu üç yerde taşladığı rivayeti hadis kitaplarında yer alır. Hz. Peygamber de Veda haccı sırasında bu cemrelere taş atmış ve özellikle bu esnada hac ibadetinin yapılış şeklinin kendisinde öğrenilmesini istemiştir. Hadislerde bu uygulamanın Hz. İbrahim’in sünnetine dayandığı açıkça belirtilir ve sembolik olarak şeytanın taşlandığına vurgu yapılır. Şeytan taşlama diye adlandırılan bu atışlar insanları daima günaha sokmaya çalışan şeytana karşı bir tür tepki ve direnmeyi temsil eder.

Medine’li Müslümanlarla Hz. Peygamberin buluştuğu yer Mescid-i Haram’a yaklaşık 3 km. uzaklıkta ve Mina’da Cemretül-akabe’ye yakın etrafı tepelerle çevrili küçük, kuytu bir vadidir.Hz. Peygamber, ticaret, hac ve umre maksadıyla Mekke ve çevresindeki panayırlara gelenlere İslam davetini ulaştırmak için büyük çaba gösteriyordu. Bunlar arasında en verimli sonucu Medine halkıyla kurulan temaslardan elde etmişti. 621 yılında oniki kişi Resulullah’la Akabe’de gizlice buluştuğunda Medine’liler Allah’a ortak koşmayacaklarına çocuklarını öldürmeyeceklerine, birbirlerine itirafta bulunmayacaklarına, Resulullah’ın emirlerine uyacaklarına söz verip biat ettiler. 622 yılı hacdan sonra Medineli 75 müslüman Akabe’de Hz. Peygamber ile yine gizlice buluştular. Medineliler hicret ettiği takdirde Hz. Peygamberin kendisini, Mekkeli müslümanları kendi canlarını, çocuklarını kendi çocukları gibi koruyacaklarını, her şartta kendisine itaat edeceklerini, iyiliği emredip kötülüğü önlemeye çalışacaklarını, kimseden çekinmeden hak ve doğruluk üzere olacaklarına dair söz verdiler. Tarihteki bu iki olaya 1. ve 2. Aabe adı verilir. Bugün Akabe biatının anısına inşa edilmiş bir mescid bulunmaktadır. İlk defa Abbasi halifelerinden Ebu Cafer el-Mansur tarafından yaptırılan ve birçok kez tamir gören bu mescid Osmanlı mimari izlerini taşımaktadır ve iki tane kitabesi vardır

Kuba’ya ilk gelen muhacirler bir hurma kurutma yerini mescit haline getirmişlerdi. Hz. Peygamber burayı genişleterek Kuba Mescidini inşa etti. İnşasında bizzat çalıştı. Kuba Mescidi’nde namaz kılmayı umreyle eşdeğer gören Hz. Peygamber, Medine’de bulunduğu zamanlarda cumartesi bazen pazartesi günleri ve Ramazan’ın 17. günü Mescid-i Kuba’ya giderek namaz kılar, kendisine sorulan soruları cevaplandırırdı. Kur’an’da sözü edilen, ilk günden takva üzerine kurulduğu belirtilen mescidin Kuba Mescidi olduğu kabul edilir.Tavan ve minaresi 1543 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından yıktırılarak yeniden yaptırıldı. 1699 yılında eskiyen duvar ve minaresini yenileten 2. Mustafa da mescidin dışına bir sebil ve abdest alma yerleri yaptırdı. 1985 yılında tamamen yıkılıp yeniden inşa edilen mescid sosyal tesisleri ile beraber 13.500 m2 lik bir alana ulaşmış, 10.000’den fazla insanın aynı anda ibadet edebileceği hale getirilmiştir.

Medine’nin kurulduğu düzlüğü kuzeyden kuşatan 8 km. uzunluğundaki Uhud dağının Mescid-i Nebevi’ ye uzaklığı 5 kilometredir. Mekke müşrikleriyle yapılan mücadelenin önemli safhalarından olan Uhud Savaşı burada gerçekleşmiş ve adını buradan almıştır. Çok çetin geçen bu savaşta aralarında Hz. Hamza’nın da bulunduğu yetmiş sahabi şehid oldu ve hepsi burada toprağa verildi. Uhud şehitleri anıldığı zaman ” Allah’ a yemin ederim ki, ashabımla birlikte şehid olup Uhud dağı eteklerinde gecelemeyi ne kadar isterdim ! ” buyuran Resul-i Ekrem bu şehitliği ziyaret eder ve yüksek sesle “Sabrettiğiniz için size selam olsun. Ahret saadeti ne güzeldir “mealindeki ayeti okurdu.

Uhud şehitliği’ ni ziyaret etmeyi teşvik eden Resulullah bir defasında ” Allahım ! Kulun ve Resul’un olarak onların şehit olduklarına şahitlik eder, onlar da kıyamet günen kadar kim kendilerini ziyaret eder veya selam verirlerse kendisine mukabelede bulunurlar ” buyurmuştur.